Voorstander van de spreidingswet
Gezamenlijk met een collega in de vroege ochtend, in de auto, op weg naar Ter Apel in Groningen. De opvangstlocatie voor asielzoekers van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Dit was vorig jaar, toen ik nog bij CoMensha werkzaam was (zie foto's). Als landelijk adviseur in de aanpak van mensenhandel adviseerde ik samen met twee andere adviseurs de verschillende provincies in het land. En één van mijn provincies was Groningen. Ik vond het een indrukwekkend bezoek. Iedereen kan zich de beelden van een overvol Ter Apel nog herinneren. Wachtende mensen, slapende mensen buiten de hekken en slaapzakken op de grond.
Deze problemen zijn niet nieuw. Maar deze week start met het bericht dat een meerderheid van de Eerste Kamer zal instemmen met de spreidingswet. Dat wil zeggen dat de opvangplekken voor asielzoekers eerlijk verdeeld zullen worden over alle gemeenten in Nederland. Gemeente Westland heeft gereageerd tegen de spreidingswet te zijn. Kan zo'n gemeente dan uiteindelijk gedwongen worden? Wanneer een gemeente weigert om asielzoekers op te vangen, kan een gemeente gedwongen worden. Dit is echter pas later aan de orde.
Verschillende perspectieven
Als criminologe kan je veiligheid vanuit verschillende invalshoeken bekijken. Allereerst de invalshoek vanuit het individu, vanuit de persoon. Er zijn mensenrechten en schending daarvan is tegen de wet. Wat zijn eigenlijk deze rechten? Het zijn er veel, vrijheidsrechten, participatierechten, recht op bescherming, recht op gelijke rechten. Gekeken naar vreemdelingen en vluchtelingen, wat dacht je van het recht om het land te verlaten en er terug te keren? Het recht om asiel te zoeken en te genieten? Benieuwd naar alle mensenrechten, klik dan hier.
Of bijvoorbeeld de maatschappelijke veiligheid. De veiligheid binnen een gemeente, de cohesie in de wijken en het veiligheidsgevoel van de inwoners. Een ander nieuwsbericht luidt met de kop: “COA moet zich houden aan maximum van 2000 asielzoekers in Ter Apel”. Dit aantal zou, volgens de advocaat van de gemeente waar Ter Apel zich bevindt, ruimschoots worden overschreden. Een aantal jaren geleden is het aantal 2000 al overeengekomen tussen de gemeente en het COA. De advocaat van het COA geeft daarentegen aan dat het COA weinig andere opties heeft. Zij hebben geen invloed op de instroom, daarnaast is de doorstroom ook een probleem. Er zouden geen andere plekken zijn om de asielzoekers op te vangen.
Geen goede doorstroom van de asielzoekers kan vermoedelijk dus leiden tot problemen en onveiligheid op individueel niveau, maar ook mogelijk tussen burgers en inwoners en het heeft al geleid tot een kort geding tussen het COA en de gemeente Westerwolde.
Kwetsbaar voor uitbuiting
Daarnaast zijn asielzoekers en vluchtelingen een groep met verhoogde risico op slachtofferschap van mensenhandel. Zij kennen de taal niet, zij kennen de wet- en regelgeving niet, zij bevinden zich in een afhankelijkheidspositie. Door deze positie zijn ze kwetsbaar voor mensenhandelaren om uitgebuit te worden. Eenmaal in een uitbuitingsituatie kom je er lastig uit, een uitbuitingsperiode kan jaren duren. Mensenhandel is namelijk onzichtbaar en een goede signalering is van belang. Ook signalering door de medische professional is erg belangrijk en kan een uitweg zijn voor slachtoffers van uitbuiting. Lees hierover mee in het recent geplaatste interview over de toolkit ‘Signalering door de medische professional’ op de pagina van het LECK (Landelijk Expertise Centrum Kindermishandeling).
Kortom, onveiligheid voor de asielzoekers, onveiligheid voor de gemeente en inwoners, mogelijk minder cohesie en wellicht een voedingsbodem voor meer criminaliteit zoals mensenhandel?
Laten we hopen dat de spreidingswet in ieder geval een positieve invloed op deze veiligheidsvraagstukken kan gaan hebben.
